Peri bacası, oluşum yapısı olarak incelendiği vakit, karşımıza dış etmenler çıkmakta ve de su baskın suları ve rüzgar bu noktada daha öne çıkmaktadır. Peri bacasının oluşması için evvela arazinin tüflü bir yapıya sahip olması gerekmektedir, tüflü bir arazinin ortasında bulunan bir vadi inmekte olan su baskını suları ve rüzgar tüfü aşındırır ve tüfe göre daha sert yapılar aşınmayarak ayakta kalır. Aşınma neticesi ayakta kalan ve enteresan görünümlü olan bu yeryüzü şekillerine peri bacası ismi verilmektedir.
Daimi yukarıdan aşağıya doğru inen su baskın suları, dik yamaçlardan kendine yol bularak sert yapıdaki kayaların çatlayıp kopmasına yol açar. Daha alt bölümlerde bulunan malzeme daha kolay aşınır ve bu yüzden bu alan derin bir şekilde reyilir. Bu reyilmenin neticesinde vadi yamacı geriler. Yamaçta oluşan bu gerilemeyle beraber üst bölümlerde bulunan şapka ile aşınmayan konik gövdeli şekiller ortaya çıkar. Oluşmuş olan bu şekillere zaman içerisinde peri bacası adı verilmiştir. Peri bacalarının nasıl oluştuğu ile ilgili geçmişlerine baktığımız zaman oluşumunda yağmur sularının rüzgara ise çok daha tesirli olduğu görülmektedir. Rüzgar aşındırması su baskın sularına oranla çok daha azdır. Su baskın sularının bu denli tesirli olarak alt bölümün reyilmesine kapı aralayan şey ise, arazide bulunan tüflerin geçirimsiz yapıda bulunması ve nebat örtüsünün oldukça seyrek olmasıdır.
Peri bacalarının şekilleri mercek altına alıp incelediğimiz zaman göze batan ilk şey bu bacaların şapkalarıdır. Genel araziye göre daha sert yapıda olması sebebiyle aşınamayan bu şapkalar, peri bacalarının oluşmasında ehemmiyetli bir rol oynamaktadır. Şapkalı peri bacalarında genellikle gövde konik bir şekilde olmaktadır. Şapka bulunan ise sert bir taşdır. Konik olarak şekillenmiş aşağıdaki yapıda ise volkanik tüfler ve tüftüf adı verilen maddeler bulunmaktadır. Yukarıda bulunan sert taş parçasında ise, lahar ve ignimbirit gibi sert kayaçlar bulunur. Şapkada bulunan kaya, altındaki kayaç topluluğundan daha sağlam ve dayanıklı yapıdadır. Bu vaziyet, peri bacalarının oluşabilmesi için şart olan ilk şartı oluşturmaktadır. Peri bacalarının üst taraflarında bulunan sert taş parçaları ise, peri bacasının ömrünü belirleyen temel etkendir. Başka bir deyişle peri bacasının ömrünü belirlenmesinde etkili olan etken ise peri bacasının yukarısında bulunan sert taş parçasının direncidir. Bu arada şapkadaki kayanın, zayıf yapıdaki tüfün erozyonunu geciktirme özelliği de vardır bu özellik ile beraber peri bacalarının yüksekliği öğrenilebilmektedir, bu yükseklikler 1 metre ile 15 metre arasında değişkenlik göstermektedir.
Peri bacalarının çapları, değişkenlik göstermektedir. Bu değişkenlik ortalama olarak 1 ile 15 metre arasındadır. Şayet çap 1 metreden az veya 15 metreden fazla ise, peri bacası oluşumu olmamaktadır. Peri bacaları yapılara göre değişiklikler göstermektedir. Kapodokya bölgesinde alışkın olduğumuz ve aşınma sonucunda ortaya çıkmış olan peri bacalarında koni, sütun veya mantar şekillerini görebilmekteyiz.
Görüntüsüyle büyüleyen peri bacaları, fiziki etkenler neticesinde olmuş ve grimsi-beyaz renkte yer şekilleridir. Bu şekiller tamamen bir doğa harikasıdır.Bu bölgelerde bu tür harikaların oluşmasındaki asıl neden volkanik bir bölge olduğundan yumuşak olmasıdır. Bu yumuşaklık başka bir deyişle tüf, bu doğa harikalarının oluşmasında en ehemmiyetli etkendir.
